کتاب روش های کاهش استرس در کودکان

معرفی کتاب "روش های کاهش استرس در کودکان" نوشته دکتر لارنس ای. شیپرو ترجمه محبوبه رمضان زاده

پیش سخن: وقتی کودکان هم استرس دارند..

شاید وقتی صحبت از استرس و اضطراب می‌شود، ذهن ما بیشتر به بزرگسالان و مشکلات کاری یا مالی برگردد. اما واقعیت این است که کودکان هم مانند بزرگسالان، استرس را تجربه می‌کنند. فشارهای مدرسه، مقایسه شدن با دیگران، نگرانی از رانده شدن، تنبیه، حتی محیط خانه‌ای پرتنش، همگی می‌توانند کودک را وارد دنیای اضطراب و تنش کنند.

اگر فرزند شما نشانه‌هایی مانند بی‌قراری، زودرنجی، شب‌ادراری، یا ترس‌های بی‌دلیل دارد، ممکن است با استرس پنهانی درگیر باشد.

در چنین شرایطی، داشتن منابع علمی و کاربردی برای کنترل این وضعیت حیاتی است. کتاب «The Relaxation and Stress Reduction Workbook for Kids» نوشته دکتر لارنس ای. شیپرو، یکی از کامل‌ترین و کاربردی‌ترین منابع موجود برای کاهش استرس در کودکان است.

________________________________________

درباره نویسنده: دکتر لارنس ای. شیپرو

دکتر شیپرو یک روانشناس کودک برجسته آمریکایی است که بیش از ۳۰ عنوان کتاب در حوزه رشد هیجانی و رفتاری کودکان نوشته است. نگاه او به درمان، هم‌زمان علمی، کاربردی و انسانی است. کتاب حاضر نیز با همین رویکرد نوشته شده:

«بزرگ‌ترین هدیه‌ای که به کودکانمان می‌دهیم، یاد دادن شیوه‌هایی برای آرام ماندن در دنیایی شلوغ و پرتنش است.»

چه چیزی این کتاب را متفاوت می‌کند؟

بیشتر کتاب‌ها درباره اضطراب کودک، به توصیف مشکلات می‌پردازند. اما این کتاب پر است از تمرین‌ها و فعالیت‌های واقعی که می‌توانید با کودک خود انجام دهید. هدف کتاب، این نیست که فقط اضطراب کودک را بشناسید، بلکه کمک می‌کند تا آن را کنترل، کاهش، و پیشگیری کنید.

مرور فصل‌ها و تمرین‌ها: گام به گام تا آرامش کودک

 کاهش تنش در محیط خانه

محیط خانه اولین جایی است که کودک باید احساس امنیت و آرامش کند. کتاب نشان می‌دهد چطور با کاهش استرس والدین، ایجاد یک فضای بدون تنش، و رعایت چند نکته ساده رفتاری، می‌توان استرس کودک در خانه را کاهش داد.

«خانه‌ای که در آن والدین فریاد نمی‌زنند، برای کودک امن‌تر از هر اتاق درمانی است.»

اجازه ندهید استرس شما را تحقیر کند

یکی از بخش‌های جذاب  کتاب، این است که به والدین و مربیان یادآوری می‌کند:

کودک، استرس را از رفتار بزرگسالان پیروی می‌کند.

اگر خودمان راهی برای مدیریت تنش نداریم، نمی‌توانیم به کودکان آموزش دهیم. این بخش شامل تمرین‌های مشترک والد–کودک برای ایجاد آرامش در هر دو طرف است.

 تنفس صحیح، کلید آرام‌سازی

تنفس شاید ساده‌ترین و در عین حال مؤثرترین ابزار رویارویی با اضطراب است. کتاب با بازی و تصویرسازی‌های کودکانه، تمرین‌هایی برای تنفس صحیح جهت کاهش استرس کودکان ارایه می‌دهد. این تمرین‌ها هم سرگرم‌کننده‌اند و هم کاربردی.

 آرام‌سازی با تجسم هدایت‌شونده

در این بخش، کودک یاد می‌گیرد با کمک تخیل، ذهنش را به مکان‌های امن ببرد. این یکی از موثرترین روش‌های مدیریت استرس در کودکان است که در روانشناسی مدرن کاربرد فراوان دارد.

تمرینی از کتاب:

«چشمانت را ببند. تصور کن روی یک قایق کوچک هستی، آب آرام است، نسیم ملایم می‌وزد.. حالا نفس بکش.»

 مراقبه و ذهن‌آگاهی برای کودکان

مفهوم ذهن‌آگاهی (Mindfulness) برای کودکان هم قابلیت آموزش دارد، اگر به زبان ساده و کودکانه ارایه شود. کتاب با بازی‌هایی مثل تمرکز روی یک دانه کشمش یا صدای زنگ کوچک، به کودکان یاد می‌دهد چگونه در لحظه حضور داشته باشند و آرامش را تجربه کنند.

 یوگا برای کودکان

برخلاف تصور، کودکان عاشق یوگا هستند – اگر به روش مناسب معرفی شود. در این فصل، حرکاتی ساده، بازی‌محور و بی‌خطر آموزش داده می‌شود. هدف، نه انعطاف بدنی، بلکه ایجاد آرامش از طریق فعالیت های بدن است.

 بازی کردن برای آرام‌سازی

کودک، از طریق بازی، اضطرابش را ابراز و تخلیه می‌کند. این فصل به شما می‌آموزد چگونه از بازی به عنوان ابزار درمان استرس کودکان استفاده کنید.

«زمانی که کودک نقش ابرقهرمانی را بازی می‌کند که دشمن خودش یعنی ترس را شکست می‌دهد، در واقع دارد با اضطراب خود می‌جنگد.»

 آرامش از طریق هنر

نقاشی، کاردستی، رنگ‌آمیزی و سفالگری، همه می‌توانند به عنوان ابزار درمانی استفاده شوند. این روش‌ها برای کودکانی که در بیان احساسات گفتاری مشکل دارند، عالی هستند.

 بخندید تا آرام شوید (پس کمی بیشتر بخندید!)

خنده، دوپامین آزاد می‌کند و تنش را کاهش می‌دهد. این فصل توضیح می‌دهد چرا خندیدن، دیدن انیمیشن‌های بامزه یا تعریف لطیفه‌های کودکانه می‌تواند ابزار مقابله با اضطراب باشد.

________________________________________

پرسش‌های رایج والدین درباره استرس کودکان (پاسخ علمی از دل کتاب)

 چرا کودک من استرس دارد؟

پاسخ در کتاب روشن است: چون دنیای امروز، پر از صدا، سرعت و انتظارات بالا است. کودکانی که بیش از حد مقایسه یا تنبیه می‌شوند، استرس بالایی تجربه می‌کنند.

 آیا استرس از قبل از تولد آغاز می‌شود؟

بله. مطالعات نشان داده‌اند که استرس در بارداری می‌تواند در رشد عصبی جنین اثر بگذارد. دکتر شیپرو این نکته را تأیید کرده و پیشنهاد می‌دهد والدین از همان ابتدا مراقب سلامت روان خود باشند.

 استرس در کودکان دبستانی چطور بروز می‌کند؟

به شکل‌هایی مثل بی‌قراری، پرخاشگری، گوشه‌گیری، کاهش تمرکز یا شکایت‌های بدنی مثل دل‌درد. تشخیص درست، اولین گام برای درمان اضطراب کودکان دبستانی است.

چرا والدین، معلمان و مشاوران باید این کتاب را بخوانند؟

اگر شما با کودک سروکار دارید – چه به عنوان پدر و مادر، چه معلم یا مشاور – این کتاب می‌تواند ابزار کار روزمره‌تان باشد. تمرین‌های ساده‌اش را می‌توانید سر کلاس، در خانه یا در جلسات مشاوره اجرا کنید.

در واقع، این کتاب فقط یک کتاب نیست، یک «جعبه ابزار آرام‌سازی» برای کودکان است.

جمع‌بندی: هدیه‌ای برای آینده کودکانمان

کودکی که یاد می‌گیرد چگونه با اضطرابش مقابله کند، در بزرگسالی فردی آرام‌تر، منطقی‌تر و موفق‌تر خواهد بود. کتاب «روش‌های کاهش استرس در کودکان» نه‌تنها یک راهنما برای شناخت استرس است، بلکه نقشه راهی برای ساختن آینده‌ای سالم‌تر برای فرزندان ماست.

اگر به دنبال راهکارهایی علمی، کاربردی و قابل‌اجرا برای کاهش استرس در کودکان ۵ ساله، دبستانی یا نوجوان هستید،

اگر می‌خواهید بدانید نقش استرس والدین در اضطراب کودک چیست،

و اگر دوست دارید با فعالیت هایی ساده و سرگرم‌کننده، به فرزندتان آرامش هدیه دهید –

این کتاب دقیقاً همان چیزی است که نیاز دارید.